Zdrowy tryb życia studenta – jak zatroszczyć się o ciało i umysł?
Czas spędzany na uczelni oznacza zarówno intensywną naukę, jak i rozwój osobisty. Zajęcia akademickie, zaliczenia i projekty często sprawiają, że student zapomina o swoich podstawowych potrzebach. Zrównoważone, zdrowe podejście nie dotyczy wyłącznie prawidłowego żywienia czy regularnego ruszania się, lecz obejmuje również przemyślane planowanie dnia, zasłużony relaks, rozwijanie różnych pasji i dbanie o przyjacielskie więzi. Okres studiowania otwiera sposobność do wprowadzenia dobrych nawyków, chroniących przed zawodowym wypaleniem w przyszłości. W jaki sposób dbać o równowagę, aby jednocześnie czerpać radość z życia akademickiego?
Zbilansowana dieta – fundament utrzymania zdrowia
Odpowiednie żywienie dostarcza niezbędnej energii podczas długotrwałych wykładów oraz w trakcie wymagającej nauki. Chociaż wiele osób zdaje sobie sprawę z zalet zdrowych dań, niektórzy wciąż wybierają gotowe fast foody lub wysoko przetworzone artykuły spożywcze. Nadmiar tłuszczów trans i cukrów prostych prowadzi do wahań nastroju, nagłych spadków energii i obniżonej odporności. Studenci coraz częściej korzystają także z napojów energetycznych, które ożywiają umysł po zarwanej nocy, jednak w dłuższej perspektywie oddziałują niekorzystnie na zdrowie.
Stałe spożywanie posiłków zawierających wysokowartościowe białko, nienasycone tłuszcze i węglowodany złożone wspiera równomierny poziom energii w ciągu dnia. Warzywa i owoce pomagają zadbać o dawkę witamin, minerałów oraz błonnika, produkty pełnoziarniste zapewniają sytość na dłużej, a chude mięsa, ryby lub wegetariańskie alternatywy (np. strączkowe albo tofu) stanowią źródło cennych aminokwasów.
Nie można też zapominać o nawadnianiu w postaci około 2 litrów wody dziennie. Taka praktyka zapobiega bólom głowy, poprawia skupienie oraz ułatwia przyswajanie wiedzy. Dzięki temu układ nerwowy pracuje sprawniej i efektywniej.
Jedzenie sprzyjające koncentracji podczas nauki
Rozsądne rozplanowanie posiłków pozwala zredukować wydatki i zaoszczędzić cenny czas, szczególnie wtedy, gdy studenci sięgają po sezonowe warzywa czy owoce. Warto gotować większe porcje i rozdzielać je na mniejsze części, które można przechować w lodówce lub umieścić w zamrażarce.
Jako lekką przekąskę można wybrać kanapkę z pieczywa pełnoziarnistego, owsiankę uzupełnioną świeżymi owocami i nasionami chia oraz sałatkę z dodatkiem oliwy z oliwek. Dużą wartość mają różnorodne naturalne produkty pszczele, które mogą stanowić świetny dodatek do różnych dań na słodko. Z kolei jeśli chodzi o napoje, warto obok kawy stawiać też na herbatę białą, która wspomaga pracę mózgu oraz układ odpornościowy dzięki dużej zawartości witaminy C. Wielu studentów ceni też zieloną herbatę, która nie tylko pobudza, ale też zawiera polifenole wzmacniające pamięć. Przy komponowaniu potraw warto dodać bakalie, orzechy lub nasiona, ponieważ te składniki pozytywnie wpływają na pracę mózgu. Sytość na długo zapewnią natomiast sypkie produkty strączkowe, jak fasola, soczewica czy ciecierzyca.
Sięgając po batony zbożowe bądź gotowe mieszanki musli, warto zwrócić uwagę na ich etykiety, ponieważ zdarza się, że zawierają duże ilości cukrów. Nadmierne spożycie słodzonych produktów pogłębia senność i utrudnia efektywne skupienie.
Aktywność fizyczna – poprawa nastroju i zdrowia
Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla, że osoby dorosłe potrzebują przynajmniej 150 minut aktywności w ciągu tygodnia. Wielu studentów zmaga się jednak z problemem braku wolnego czasu. Energia pochłaniana jest przez wielogodzinne wykłady, projekty, dojazdy na uczelnię oraz liczne dodatkowe obowiązki. Mimo to nawet kwadrans ruchu dziennie może w zauważalny sposób wspomóc lepszą kondycję i poprawić humor.
Aktywność fizyczna wzmacnia system odpornościowy, ułatwia kontrolowanie wagi i dodaje endorfin, które wpływają na dobre samopoczucie. Co więcej, regularne ćwiczenia pomagają pozbyć się napięć nerwowych oraz obniżyć poziom stresu.
Jak zadbać o codzienny ruch
Proste zmiany w nawykach, takie jak rezygnacja z windy i wybór schodów, piesze spacery między zajęciami lub droga na nogach do uczelni zamiast jazdy autobusem, wprowadzają dodatkową aktywność w naturalny sposób. Do tego można dodać osobiste preferencje sportowe: pływanie, rolki, taniec czy trening siłowy w domu; gdy ruch daje autentyczną przyjemność, łatwiej wpasować go w grafik każdego tygodnia.
Studenci, którzy gustują w dyscyplinach grupowych, mogą skorzystać z bogatej oferty AZS (Akademicki Związek Sportowy): koszykówka, siatkówka, lekkoatletyka, tenis stołowy albo sztuki walki to tylko niektóre z wielu z możliwości. Uczestnictwo w tych zajęciach nie tylko niesie profity w postaci punktów stypendialnych lub zaliczeń z wychowania fizycznego, ale też sprzyja poznawaniu innych osób na uczelni. Dobrym pomysłem staje się też joga albo medytacja. Nawet dziesięć minut dziennie takich ćwiczeń mentalnych ułatwia utrzymanie dobrego nastroju, odcięcie się od bieżących problemów i redukcję stresu.
Emocje i wyzwania w życiu studenta
Okres studiów wystawia psychikę na próbę: egzaminy, skomplikowane projekty, długa praca dyplomowa czy obserwowanie sukcesów innych studentów mogą generować niemały stres. Wielu studentów chce zdobyć wysokie oceny kosztem niezbędnej regeneracji. Warto zatem mieć świadomość swoich reakcji emocjonalnych i szukać sposobów neutralizowania stresu.
Jednym z pomocnych rozwiązań jest stworzenie harmonogramu aktywności na każdy dzień czy tydzień i określenie priorytetów. Łatwiej wtedy zaplanować czas na zadania akademickie, spotkania towarzyskie, ruch i zabawę. Rozmowa z przyjaciółmi, kino, teatr albo różnego rodzaju wydarzenia kulturalne pomogą rozładować nagromadzone frustracje i polepszyć nastrój. Każda osoba radzi sobie z presją inaczej, dlatego warto wypróbowywać rozmaite formy rozładowywania napięcia, aż uda się znaleźć najlepsze rozwiązania dla siebie.
Przeciążenie obowiązkami – jak sobie z tym poradzić?
Ilość obowiązków podczas studiów potrafi urosnąć do ogromnych rozmiarów, a to wzmacnia poczucie przemęczenia. Zapisanie wszystkich zadań na kartce i stopniowe wykreślanie ukończonych elementów daje poczucie kontroli. Krótkie pauzy co pewien czas – choćby pięciominutowe odejście od komputera – pozwalają złapać oddech. Można wtedy wykonać kilka prostych ćwiczeń na rozciągnięcie czy skupić się na wolnym wdechu i wydechu. Taki sposób wspomaga polepszenie nastroju i redukcję stresu.
Gdy napięcie uniemożliwia normalne funkcjonowanie w środowisku akademickim, warto zgłosić się do opiekuna roku czy do wykładowców w celu omówienia realnych sposobów poradzenia sobie z trudnościami i ustalenia priorytetów. Dobrze również korzystać z dostępnej na uczelniach pomocy psychologicznej lub doradczej, która jest bezpłatna. Lepiej działać szybko – w ten sposób można uniknąć wyczerpania, utraty motywacji do nauki oraz, co również ważne, braku przyjemności z bycia studentem.
Znaczenie snu w codzienności
Studenci często nie przesypiają wystarczającej liczby godzin, szczególnie w momentach przygotowania do egzaminów lub pracy nad dużymi projektami. Dodatkową pokusę stanowią serwisy społecznościowe, gry czy filmy, które łatwo przedłużają wieczorną aktywność. Niedobór snu negatywnie odbija się na zdolności koncentracji, osłabia energię i obronność organizmu, a często prowadzi też do wzmożonej drażliwości.
Odpowiednia ilość snu pomaga w regeneracji oraz w zapamiętywaniu materiału. Właśnie nocą mózg porządkuje przyswojoną wiedzę, dlatego też wyspani studenci szybciej przyswajają nowe informacje. Gdy ciało jest pozbawione wypoczynku, zaburzeniu ulega gospodarka hormonalna. Taka sytuacja sprzyja wzrostowi apetytu i zaburza poczucie sytości. Pomóc tu może ustalenie stałych pór zasypiania oraz wstawania.
Co zrobić, żeby poprawić warunki snu?
Dobry wypoczynek w nocy to jedna z głównych dróg prowadzących do zachowania zdrowia fizycznego i psychicznego. Osoby, które się wysypiają, lepiej wchłaniają informacje, reagują sprawniej na nowe zadania i skuteczniej radzą sobie z presją akademicką. Warto na pół godziny przed zaśnięciem odłożyć telefon czy laptop, aby ograniczyć ekspozycję na światło niebieskie. Wskazane jest też przewietrzenie pokoju, zapewnienie dogodnej temperatury i zaopatrzenie się w materac, który zagwarantuje komfort podczas snu. Odprężenie wspierają również spokojne rytuały tuż przed położeniem się do łóżka, jak słuchanie muzyki relaksacyjnej czy czytanie książki, ponieważ wprowadzają ciało i umysł w stan wyciszenia.
Podsumowanie
Lata akademickie to czas, podczas którego należy szczególnie dbać o zdrowie fizyczne i psychiczne. Choć wyzwania na uczelni mogą być sporym obciążeniem, studiowanie to czas tworzenia zdrowych nawyków, które mogą procentować przez całe dorosłe życie. Uważna dieta, systematyczne ćwiczenia, planowanie zadań oraz znalezienie sposobów na łagodzenie lęku chronią przed nadmiernym stresem i przedwczesnym wypaleniem. Okres studiów to nie tylko przyswajanie wiedzy, ale również szansa na odkrywanie własnych pasji, rozwijanie relacji towarzyskich i zrozumienie swoich mocnych stron. Taka inwestycja w siebie ma wartość w przyszłości, bo otwiera drogę do osiągnięć zawodowych, dobrego samopoczucia oraz długotrwałej satysfakcji ze swojego życia.
Źródła:
● Światowa Organizacja Zdrowia WHO
● https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
Artykuł przygotowany we współpracy z partnerem serwisu.
Autor: Małgorzata Poręba
